Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΙΩΝ επιμέλεια κειμένου Δανάη Μυλωνάκη

«…..Τον έλεγαν Ρούσο, κι αυτός ήταν γέρος με ψαρά γένια και ψηλό πάντα καπέλο. Ξένος - Μωραΐτης νομίζω – και πολύ δάσκαλος, ιδέα δεν είχε για άλλα πράγματα, τα ζακυνθινά δεν τα καταλάβαινε και δεν τα εχώνευε καθόλου, κι η μεγάλη του αποστροφή ήταν τα φράγκικα ονόματα που έβλεπε στον κατάλογο των μαθητών. Διάβαζε με μορφασμούς: «Κούρτσουλας, Μαρτινέγκος, Βολταίρας, ή Ριχάρδος, Ερρίκος, Αλοίσιος», και στεκόταν σαν να ρωτούσε «Τι λογής ονόματα ειν’ αυτά; Στη Φραγκιά είμαστε;» Και θυμούμαι το επεισόδιό του μ’ ένα συμμαθητή μου, που αποκρινόταν στο ένδοξο όνομα Μοτσενίγος». Την πρώτη φορά που το απάντησε στον κατάλογο, ο ανίδεος Ρούσος οπισθοχώρησε με φρίκη, έκανε μια ώρα να το συλλαβίσει, κατάφερε επί τέλους να το προφέρει ολάκερο, και ρώτησε τον μικρό που είχε πει «παρών»: - Εσύ είσαι; - Μάλιστα- Και ονομάζεσαι ούτω πως; - Μάλιστα. Σωτήριος Μοτσενίγος- Και τι θα πει Μό-τσέ-νί-γός;- Δεν ξέρω….. Είναι τόνομά μου- Καλά. 

Δεν είπε τίποτα άλλο ο Ρούσος. Αλλά στο επόμενο μάθημα πάλι τα ίδια. Και στο τρίτο τα ίδια και χειρότερα.- Δεν ημπορείς να φέρεις τοιούτον όνομα, είπε στο μικρό μαθητή. Πρέπει να το αλλάξεις. Θα σε γράψω Ζακύνθιος. Κι έσβησε το «Μοτσενίγος», για να γράψει από πάνω «Ζακύνθιος» !Αλλά ο μικρός έγινε έξω φρενών. Κατακόκκινος, τοξεύοντας αστραπές από τα γαλανά του μάτια, εφώναξε με φωνή που έτρεμε από θυμό: - Δεν αλλάζω το οικογενειακό μου όνομα, κύριε σχολάρχα. Η οικογένειά μου κατάγεται από τη Βενετία!... Μοτσενίγοι λέγονταν όλοι μου οι πρόγονοι, Μοτσενίγος θα λέγουμαι κι’ εγώ! Αλλιώτικα φεύγω! Μπροστά σ’ αυτή την εξέγερση του πιτσιρίκου – ο Σωτήρης Μοτσενίγος ήταν ο πιο μικροκαμωμένος απ’ όλους μας, τόσος δα, μα σπίρτο μονάχο και στα μαθήματα πρώτος – ο σχολάρχης υποχώρησε. Αλλά στο εξής το μικρό τον φώναζε απλώς Σωτήριο. Το άλλο του μισό όνομα του έκανε κακό. Γιατί δεν ήξερε – που να το ξέρει ο Μωραΐτης δάσκαλος ! – πως και Δόγηδες ακόμη είχε δώσει στη Βενετία η οικογένεια των Μοτσενίγων. 

Και τέτοια επεισόδια, τον καιρό εκείνο της ελλαδικής αμάθειας – σήμερα ίσως οι όροι να έχουν αντιστραφεί - είχαμε πολλά. Οι ξένοι που μας έφερναν νομάρχες, δικαστές, τελώνες, δασκάλους, ανίκανοι – εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις – να μας καταλάβουν, μας κορόιδευαν. Σαν νάθελαν να τους κάνουμε τη χάρη να αλλάξουμε τα ονόματά μας, τη γλώσσα μας, τη μουσική μας, τα έθιμά μας, όλα. Και πόσα δυστυχώς δεν αλλάξαμε ή δεν αφήσαμε ! Αυτή ήταν η πρώτη επίδραση που είχε στην Επτάνησο η ένωσή της με την άλλη Ελλάδα: Εχάλασε ο επτανησιακός πολιτισμός, πριν ακόμη δημιουργηθεί άλλος. 

ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΑΝΤΑ. Τόμος πρώτος, Β’ Έκδοση. Σελ. 113 – 115. Εκδόσεις Μπίρη, Αθήνα 1971. 

Σημείωση: Ο Σωτήρης – είναι ο ανοιχτόχρωμος με το στρογγυλό πρόσωπο που εικονίζεται στη φωτογραφία μαζί με τον αδερφό του, το διοπτροφόρο Νικόλαο – δεν πρόλαβε να τελειώσει το Γυμνάσιο. Πέθανε πριν από διφθερίτιδα.Ο Σωτήρης ήταν ένας από τους πέντε μεγαλύτερους αδερφούς του παππού μου. Η προγιαγιά Παρασκευή έκανε τον παππού σε μεγάλη ηλικία μήπως και αποκτήσει κόρη, αλλά ευτυχώς για μένα έκανε πάλι αγόρι !!! Ο παππούς ασχολήθηκε συστηματικά με την ανατροφή και την εκπαίδευσή μου και σε αυτόν οφείλω τη γνωριμία με τον επτανησιακό πολιτισμό.