ΤΑ ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ επιμέλεια Κατερίνα Αλυσανδράτου

Την παραμονή των Θεοφανείων στολίζουμε τα εικονίσματά μας με πικρονέρατζα (πικρά πορτοκάλια) και περνάει ο παπάς και μας Αγιάζει τα εικονίσματα και το σπίτι.

Την άλλη μέρα, τα Θεοφάνεια, πάμε όλοι στην εκκλησία με φούντες πορτοκάλια. Τα αφήνουμε πάνω στο πάρκο. Στην λειτουργία ο πάπας, κάνει τον Αγιασμό, βαφτίζει τα πορτοκάλια και αγιάζει τους ανθρώπους, ραντίζοντάς τους με Αγιασμό.

 Μετά από τη λειτουργία βουτάμε τα πορτοκάλια μέσα στον Αγιασμό, τα αγιάζουμε και τα παίρνουμε σπίτι μας μαζί με λίγο αγιασμό που βάζουμε στα μπουκάλια ή στα ποτήρια που έχουμε φέρει μαζί μας .

Μητροπολίτης Ζακύνθου
Διονύσιος

Το μεσημέρι ο Δεσπότης παίρνει το σταυρό και μαζί με τους παπάδες, τους ψαλτάδες και την μουσική κατεβαίνει στο λιμάνι όπου αγιάζει τα νερά. Μερικοί άνθρωποι βουτάνε τα μαντίλια τους στη θάλασσα και πλένουνε τα μάτια τους.

Μετά γυρίζουμε όλοι στα σπίτια μας όπου μας περιμένει η αλιάδα μαζί βέβαια με τα ψάρια και το μπακαλάο. 

Σπουδαία λεπτομέρεια.

 Την παραμονή χρησιμοποιούμε πικρά πορτοκάλια και των Θεοφανείων γλυκά. Αυτό συμβολίζει ότι όπως αλλάζουν τα πορτοκάλια έτσι αλλάζει και η ζωή μας μετά τη βάπτιση.

ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ επιμέλεια Δημήτρια Φωκά

Πρωτότυπο ήταν το πάρκο των Φώτων που έφτιαχνε ο παπά Γιάννης ο Κόμης στα Μαυράτα στον Ελιό.

 Εκείνος έστηνε στενόμακρες στοές από πρασινάδα-κουμαριές φοίνικες και μυρσίνες-που ξεκινούσαν 

από τις δυο πόρτες του ιερού και έφταναν με ορθές γωνίες ως το κέντρο της εκκλησιάς που βρισκόταν το πάρκο, πολυτελέστατο ,πνιγμένο από κυπαρίσσια, φοίνικες και μυρτιές.

Κι απο ψηλά ,από τη σκάλα ,κατέβαινε ένας σωλήνας που ξεκινούσε από μια βαρέλα τοποθετημένη εκεί πάνω. 

Το νερό της βαρέλας διοχετεύονταν στα δοχεία του πάρκου με 3 κρουνούς. Όταν έφτανε ο παπα Κόμης στη φράση "Αντλήσατε ύδωρ μετ’ευφροσυνης εκ των πηγών του σωτηρίου", άνοιγε με τα χρυσοντυμένα χέρια του τις 3 στρόφιγγες και το νερό ξεπετιόταν κελαριστό.

Κι όταν έρχονταν η ώρα του '' Εν Ιορδάνη'' , ψάλλοντας "το Πνεύμα εν ειδει περιστεράς "έπαιρνε και άνοιγε ένα ξύλινο γυαλιστερό κουτί κι άφηνε να φύγει προς το ταμούζο της εκκλησιάς ένα ολόλευκο περιστέρι.!!!!

η φωτο είναι δείχνει τον Μητροπολίτη Δημήτριο 8/8/17

- Η περιγραφή από το βιβλίο « Κεφαλλονίτικη λατρεία » του Δημ.Λουκάτου 1946

ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ ΤΣΗ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Οι καλικάντζαρ΄(οι) ή τα παγανά όπως και λέμε στο τόπο μας γυρίζνε (γυρίζουν) απ΄ τα Χριστούγεννα μέχρι του Φωτώνε (Φώτων). Οι μαννάδες εφλάανε τα αβάφτιστα και εν γένει τα μικρά. Τσ΄ βάνανε σταυρούς και φυλακτά κι εικόνες στα μαξιλάρια τσ απ΄ κάτ΄(ω) και εκαίανε (έκαιγαν) λιβάν΄(ι). Μόλις σουρούπωνε δεν αφήνανε ανοιχτή τη πόρτα, αλλ΄ αμέσως τη κλειούανε (έκλειναν) γιατί σκιαζόντανε μη μπούνε μέσα τα παγανά.

Αν τύχαινε να μπη κανένας στο σπίτ(ι) που ΄ρχόντανε απέξω αμέσως παίρνανε ένα δαυλί αναμμένο και ρίχνανε σπίθες μπροστά στη πόρτα «Να φύβγη το κακό» που μπήκε στο σπίτ(ι). Επιστεύανε ακόμη, πως τα μεσάνυχτα κατεβαίνανε απ΄ το μπουχαρί (καπνοδόχο) στο σπίτι. Γι΄ αυτό η νοικοκυρά πίθωνε (έκρυβε) όλα τα φαγιά, και το ψωμί καλά μη το μαγαρίσνε τα παγανά. Οι αλαφροΐσκιωτοι που τσ΄ βλέπανε, τσ΄ βλέπανε ψλούς (ψηλούς) με ουρά, κουτσούς και με γένεια σα τραγιά.

Γράψε κι ένα περιστατικό τόπαθε ένας χωριανός μας με τσ΄ καλικάντζαρους.

Ήτανε γείτονάς μας, αλλ΄ σύ δεν είχες γεννηθή ακόμη δεν τον εγνώρισες. Αυτός έκανε το ψάλτη στη Χώρα. Συγκοινωνίες δεν ήτανε ΄κειό το καιρό. Ο ψάλτης αυτός επήενε από βραδίς το Σάββατο για το ΄σπερνό (εσπερινό). Τέσσερες ώρες κοντά (περίπου) πορεία, και καθόντανε και για τη Κυριακή στη λειτουργία.Ένα Σάββατο δεν μπόρεσε να πάη κι αποφάσισε να σηκωθή τη νύχτα να πάη στη χώρα για να προκάμ΄(η) (προλάβη) τον όρθρο. Ρολόγια δεν είχαμε ΄κειο το καιρό, όπως είπαμε, κι ο κόσμος εξύπναε με το λάλημα του κοκοτού. Ο πρώτος κοκοτός ελάληγε στις δύο (2) η ώρα τα μεσάνυχτα. Στις τρεις (3) η ώρα ελάληγε ο δεύτερος ο κοκοτός και στη συνέχεια. Υπήρχανε όμως και βολές (περιπτώσεις) εξαιρετικά βέβαια, που ο κοκοτός ελάληγε το απόδειπνο. Έτσι τούρθε να λαλήσ(η) και ΄κεινη τη νύχτα, μοιάζει νάτανε για την αλλαγή του καιρού. Ο άνθρωπος αυτός ενόμισε ότι ήτανε η κανονική ώρα, εντύθηκε κι έφυγε.

Σαν επερβάτησε νιαν (μίαν) ώρα περίπου, αγνάντεψε σ΄ απόστασ΄(η) 100 μέτρα κοντά ένα χωροφύλακα που περβάταγε (περπατούσε) πολύ σιγά. Αυτός εθάρρεψε αμέσως πως θα νέχη συντροφιά και τάχυνε το περβάτημά τ΄(ου) να τόνε προλάβη. Αλλά τον χωροφύλακα ούτε τον έφθανε ούτε κι αυτός απομακρυνόντανε. Όταν περβάτησε πολύ απόσταση έφτασε σε νια (μία) ρεμματιά. Εκεί το λέανε (ονομάζετο η περιοχή, η τοποθεσία) Δύο Χάροι. Εκεί ήτανε πολλά πλατάνια και στο ρέμα υπήρχε και νια (μιά) βρύσ΄(η). Τότενες βλέπη το χωροφύλακα πόρχεται και κάθεται απά (επάνω) στη βρύσ΄(η). Μόλις τον επλησίασε ο χωριανός μας το χωροφύλακα (που δεν ήταν άλλος από καλλικάντζαρο) τούπε. Βλέπ΄ς (βλέπεις) που σ΄ έφτασα κι ας μη με καρτέργες (περίμενες).

Αμέσως αυτός εξαφανίστηκε και βρόντο και κάτω στο νερό της βρύσης παρουσιαστήκανε πέντε – εξ γουρούνια. Εκυλιόντανε μέσα στο νερό και μουγκρίζανε. Αυτός αρχίνησε να τρέμη, να προσεύχεται και να παρακαλιέται.

Ξεκίνησε από ΄κείθε σέρνοντας γιατί δεν τον εβαστάγανε (εκρατούσαν) τα ποδάριατ΄(ου). Έφθασε στη Χώρα μέρα πλατιά. Η απόσταση δεν ήτανε παραπάνω από νια (μία) ώρα. Όταν εμπήκε στην εκκλησά λιγοθύμισε (λιποθύμισε). Κι όταν τον αναφέρανε (συνέφεραν) με διάφορα ρεμέντια τους διηγήθηκε όλη του την περιπέτεια. Του κάμανε διαβάσματα αλλά σε λίγες μέρες πέθανε.

Γράψε πως η θέσ΄(η) Δύο Χάρ΄(οι) βρίσκεται ακριβώς στη περιφέρεια Καβάλλου (χωρίου της Λευκάδος του δήμου Σφακιωτών) και Σπανοχωρίου (επίσης χωρίου της Λευκάδος του δήμου Σφακιωτών).

Πληροφοριοδότης: Τιμολέων Βερύκιος, Γραμματικές γνώσεις Απόφοιτος 4ταξίου Δημοτικού, Ετών 72.

Συντάκτρια: Βερυκίου Σταυρούλα του Χρήστου, Άμεσος λαογραφική συλλογή εκ του Χωρίου Δρυμώνος του Νομού Λευκάδος, Χρόνος συλλογής Πάσχα ΄69, Πανεπιστημιακόν έτος 1968-1969.

Πηγή: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ επιμέλεια Σοφία Σουμελά

Η υπονόμευση του έργου του Ι. Καποδίστρια από τους Άγγλους και Γάλλους και η αποδεδειγμένη ανάμιξή τους στην δολοφονία του.

Όταν στην διαβόητη Συνδιάσκεψη του Πόρου τον Σεπτέμβριο του 1828 πρεσβευτές, αξιωματικοί και ναύαρχοι της Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας συζητούσαν δήθεν για την αυτονομία της Ελλάδας και καθόριζαν τα όρια του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους δένοντας την Ελλάδα χειροπόδαρα με δάνεια και πρωτόκολλα, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τον ύπουλο τρόπο με τον οποίο υποκινούσαν τα κινήματα των αντικαποδιστριακών και τον ρόλο τους στην τραγική δολοφονία του Ι. Καποδίστρια.
- Τον ύπουλο αυτό ρόλο πιστοποιούν επίσημα έγγραφα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους των Αθηνών και της Κέρκυρας.
 Τα παραθέτω κατά χρονολογική σειρά: 
1. Απομνημονεύματα του Ρώσου εκπροσώπου και διπλωμάτη J. Ribeaupierre που ήταν παρών: "..........Ο Canning επισταμένως προσεπάθει να ελαττώσει τα όρια των συνόρων της δυστήνου Ελλάδος.......Εζήτει πάσαν πρόφασιν να εγείρει εις τον κόμητα Καποδίστριαν προσκόμματα, να εξεγείρει τους εχθρούς της τάξεως και παρείχε εις τον Κυβερνήτην πάσαν δυσχέρειαν. Έχω δε πλήρη πεποίθησιν ότι η χειρ η οποία εφόνευσε τον Καποδίστριαν εξοπλίσθη παρά πράκτορος της απεχθούς Αγγλίας!......." 

2.Έκθεση του Γάλλου συνταγματάρχη Theophile Feburier στις 28 Αυγούστου 1828 προς τον αντιπρόσωπο της Γαλλίας στον Πόρο κόμη Rayneval στην οποία αναφέρει την αντίδραση που οργανωνόταν στα σκοτεινά από τους Άγγλους και Γάλλους εναντίον του Καποδίστρια. 

3. Έγγραφο του έκτακτου επιτρόπου Αργολίδος Ν. Καλλέργη προς τον Κυβερνήτη στις 2 Νοεμβρίου 1828 στο οποίο αναφέρει ότι επισκέφτηκε στην οικία του συνταγματάρχη "Θωμά Γόρδων" τον Άγγλο αντιπρέσβη Dawkins, απεσταλμένον προς την Ελληνική Κυβέρνηση.

 4. Επιστολή του Διοικητή των επαρχιών Νησίου, Ανδρούσης, Εμπλακίων και Λεονταρίου προς τον Κυβερνήτη στις 20 Μαϊου 1829 στην οποία αναφέρει ότι διεπίστωσε ότι τα πνεύματα των κατοίκων ήταν πολύ ταραγμένα εξαιτίας " λόγων διασπαρέντων από Ναύπλιον και Τριπολιτσάν......Οι λόγοι αυτοί είναι ότι εκ των συμμαχικών δυνάμεων απεφασίσθη ηγεμών τις δια την διοίκησιν της Ελλάδος εκ των εν Γερμανία πριγκίπων, και ότι δια να έλθει δεν μένει παρά να δείξουν κάποιαν θέληση κατά τούτο οι Έλληνες. Τοιούτους λόγους....διεκήρυξεν, ως πληροφορούμαι, εις Τριπολιτσάν ο Άγγλος Γ. Λις.....όστις φοβηθείς από ενδεχόμενα εναντίον του των κατοίκων κινήματα έφυγε δια νυκτός εκείθεν, ως γράφει η Δημογεροντία τη επαρχίας Τριπολιτζάς". 

5. Έγγραφο της Γραμματείας της Επικρατείας προς τον επί των Εξωτερικών Γραμματέα της Κυβερνήσεως στις 17 Ιουλίου στο οποίο αναφέρονται η κατασκοπευτική δράση και οι σκοτεινές ενέργειες του τοποθετημένου από την Αγγλία αντιπροξένου της Αναστάσιου Πασχουάλη. 

6. Αναφορά του Διοικητή Λεβαδείας και Θηβών Αθανάσιου Λιδωρίκη προς τον Πληρεξούσιο Τοποτηρητή της Κυβέρνησης στις επαρχίες της Στερεάς Ελλάδας τον Σεπτέμβριον 1829 στην οποία αναφέρει:
    "οι Τούρκοι εις Εύριπον τρέφουν μεγάλας ελπίδας ότι αγγλικά πλοία μέλλουν να τους φέρουν τροφάς και να τους βοηθήσωσι". 

7.Σε επώνυμες καταθέσεις στις 29 και 30 Νοεμβρίου 1829 στη Γενική Αστυνομία του τμήματος της Ήλιδος αναφέρεται η συνεργασία του Άγγλου αντιπροξένου Παχουάλη ή Πασχουλίνου, με τον Λυκούργο Κρεστενίτη και της οργάνωσης "μυστικής αντικαποδιστριακής εταιρείας". Ο Κρεστένης "μας είπεν ότι να παστρεύομεν τα τουφέκια μας διότι ο Καποδίστριας το παραχάλασε και εις ολίγας ημέρας έρχεται πρίγκιψ Ιγγλέζος........και ο Καποδίστριας πάει την στράτα του, διότι άλλα υποσχέθηκε υποσχέθηκε και άλλα κάνει και τους απάτησε όλους". Παρόμοια κατάθεση έκαναν στις 30 Νοεμβρίου 1829 και ο Αθανάσιος Φωτόπουλος και ο Αλέξης Κοτέρης.

 8. Αναφορά του Αστυνόμου Ήλιδος Ι. Μανιατόπουλου στην οποία αναφέρει ότι στην οικία του "αγγλικού προξένου" στον Πύργο, συνεχίζονται οι συγκεντρώσεις των "κακόβουλων" και αναφέρει και ονόματα των Ελλήνων, που συμμετείχαν. 

9.Αναφορά του Παναγ. Αναγνωστόπουλου μετά από έρευνα που του ανέθεσε η Κυβέρνηση στις 15 Δεκεμβρίου 1829 από τον Πύργο. Μεταξύ άλλων αναφέρει: "Η πόλις αυτή είναι εστία όλων των κακών, φωλεά τις δι'ενός υπουργού του Πασχαλίγκου κονσόλου....Το σπίτι του είναι ως μία λέσχη, όπου συναθροίζονται συνεχώς οι προσήλυτοι και εταίροι και συνομιλούν και σχεδιάζουν κινήματα.......". 

10. Αναφορά του επιτρόπου Αργολίδος Κ. Ράδου προς τον Κυβερνήτη στις 30 Δεκεμβρίου 1829 από το Ναύπλιο στην οποία του δίνει σαφείς πληροφορίες για τις συνωμοτικές ενέργειες του 'Αγγλου πράκτορα Thomas Gordon, τον οποίον ξένοι συγγραφείς χαρακτηρίζουν ως θαυμαστή του Metternich και τουρκόφιλο, ο οποίος μαζί με άλλους Άγγλους τον G.Lee, τον Finlay και τον Church, αποτελούσαν τους πιο σημαντικούς πράκτορες της Αγγλίας στην Ελλάδα και παρακινούσαν τους αντικαποδιστριακούς σε αντιδραστικές ενέργειες εναντίον του Κυβερνήτη. 

11. Επιστολή του Ν. Παγκαλάκη προς τον Κυβερνήτη στις 25 Μαρτίου 1831 από το Μαραθονήσι της Μάνης στην οποία γράφει: "......η φιλαργυρία και η φιλαρχία έκαμε τους μικρούς Μαυρομιχάλας να επιμείνωσι μέχρι τάδε εις τον ολέθριον σκοπόν των......". 

12. Επιστολή του Ι. Μελά προς τον Αυγουστίνο Καποδίστρια, από την Πάτρα, στις 31 Ιουλίου 1831 στην οποία μεταξύ άλλων έγραφε ότι η φοβερή αντικυβερνητική εφημερίδα του Πολυζωίδη "ο Απόλλων, με την ταραχοποιόν του λύραν, ταράττει και τας ενταύθα ακοάς και την λύραν αυτήν την χρεωστούμεν του ενταύθα προξένου της Μ. Βρετανίας.

 13.Επιστολή του Λεόντιου Καμπάνη προς τον πρόεδρον του Ορφανοτροφείου, από την Αίγινα στις 31 Ιουλίου, στην οποίαν του έγραφε ότι όταν πήγε στη Σύρο, ο Αμβρόσιος Σκαραμαγκάς του είπε ότι " ο Κυβερνήτης είναι πεσμένος εντός του μηνός....και ότι ημείς εκλέγομε ιδικούς μας πληρεξουσίους .....Ο Λεοπόλδος όστις δεν εδέχθει τον θρόνον του Βελγίου θέλει έλθει εις την Ελλάδα.......". 

14.Ο αστυνόμος Αίγινας Γ. Φωτόπουλος στις 4 Αυγούστου 1831, γράφει στον Κυβερνήτη, ότι αμέσως μετά την ανατίναξη των πολεμικών πλοίων από τον Μιαούλη στον Πόρο "υπήγαν έξω της Ύδρας δύο φρεγάται, αγγλική και γαλλική και εν βρίκιον και υπήγαν εις αυτάς οι πρόκριτοι της Ύδρας και εκ των Ψαριανών ο Ν. Αποστόλου και Μοναρχίδης, ο Κοντόσταυλος και οι Ποριώτες και έμειναν μέσα πολλή ώρα.......". 

15.Επιστολή του Διοικητή της Τήνου στην οποία αναφέρει ότι μόλις έφθασε στο λιμάνι ένα υδραΐικο πλοίο οι αντιπρόξενοι της Αγγλίας, Γαλλίας και Ολλανδίας το χαιρέτισαν "δια της υψώσεως της σημαίας των, την οποίαν είχον υψωμένην μέχρις εσπέρας....". 

16.Σαν επιβεβαίωση όλων αυτών των μαρτυριών υπάρχει η εξήγηση του Λεοπόλδου για τη μη αποδοχή του θρόνου της Ελλάδας.
 Όταν τον επισκέφτηκε στις Βρυξέλλες ο νεοεκλεγμένος βασιλιάς της Ελλάδας Γεώργιος κατά το ταξίδι του προς την Ελλάδα το 1863 σε σχετική ερώτηση έδωσε την εξής απάντηση: "Μία των κυριωτέρων αιτιών, δια τας οποίας απεποιήθην το στέμμα της Ελλάδος ήτο η πεποίθησίς μου ότι δεν θα ημπορούσα να πράξω ό,τι σκεπτόμουν αγαθόν εις τον τόπον σας....Η Αγγλία τότε δεν είχε απολύτως καμμίαν αγαθήν προαίρεσιν δια την Ελλάδα. Ακριβώς η τοιαύτη της Αγγλίας δυσμένεια με ηνάγκασε να αποποιηθώ της Ελλάδος". Πηγή: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού. 

ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ 2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1830

Το πρώτο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στο νεοελληνικό κράτος. Μαζί με το Ορφανοτροφείο και τα Αλληλοδιδακτικά Σχολεία, αποτέλεσε τον πρώτο καρπό της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Κυβερνήτης έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην παιδεία και τη θεωρούσε πρωταρχικό του στόχο για την ανασυγκρότηση του έθνους.

Το Κεντρικόν Σχολείον ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1829 στην Αίγινα, με αντικείμενο την παραγωγή επιστημονικά καταρτισμένων δασκάλων και την προπαρασκευή όσων νέων ήθελαν να ακολουθήσουν ανώτατες σπουδές σε άλλους κλάδους. Η φοίτηση ήταν τριετής και τα μαθήματα, κυρίως, θεωρητικής κατεύθυνσης. Πολλοί από τους αποφοίτους του αποτέλεσαν τα πρώτα στελέχη της δημόσιας διοίκησης.

Πρωτολειτούργησε στις 2 Ιανουαρίου 1830 με έφορο τον Ανδρέα Μουστοξύδη και στεγάσθηκε αρχικά στο οίκημα, όπου παλαιότερα συνεδρίαζε το «Πανελλήνιον». Οι βασικοί δάσκαλοι ήταν ο Γεώργιος Γεννάδιος, που δίδασκε ελληνική γλώσσα, συντακτικό, ιστορία και γεωγραφία, και ο Ιωάννης Βενθύλος, που δίδασκε έλληνες ποιητές, μαθηματικά και γαλλικά. Υποδιδάσκαλοι διορίσθηκαν ο ζωγράφος Φώτιος Βότζας για το μάθημα της σκιαγραφίας και ο Αθανάσιος Αβραμιάδης για το μάθημα της μουσικής.
Το ανώτερο αυτό ίδρυμα κατ' αρχήν στεγάστηκε στο Ορφανοτροφείο, όμως λόγω του μεγάλου αριθμού των μαθητών αποφασίστηκε η οικοδόμηση μεγάλου κτιρίου σε οικόπεδο που παραχώρησε η Μητρόπολη Αίγινας.

Ο Καποδίστριας έδωσε εντολή να εκπονηθούν από τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Σάουμπερτ σχέδια για την ανέγερση νέου κτιρίου, το οποίο ανεγέρθηκε με δωρεά του ελβετού φιλέλληνα Εϋνάρδου και έλαβε την ονομασία «Εϋνάρδειο».Στην ανατολική πλευρά υπάρχει επιγραφή:

Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ
ΤΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΝΕΟΛΑΙΑ
ΕΔΕΙΜΑΤΟ
ΕΝ ΕΤΕΙ ΧΗΗΗΗΔΔΔ(1830)

Η δωρικότητα, δηλαδή η απλότητα των όψεων του, δείχνει την πρωιμότητα του κτιρίου.

Σημαντικός αριθμός των σπουδαστών ήταν υπότροφοι της κυβέρνησης και κυρίως εκείνοι που προέρχονταν από τις υπόδουλες περιοχές της Ελλάδας, καθώς και οι γιοι των αγωνιστών. Στον απολογισμό τού πρώτου έτους της λειτουργίας του, στις 31 Δεκεμβρίου 1830, αναφέρεται ότι φοιτούσαν 350 σπουδαστές απ' όλη την Ελλάδα.

Ο Καποδίστριας, παρά το φόρτο της εργασίας του, παρακολουθούσε από κοντά τη λειτουργία του Σχολείου. Υπήρχαν μέρες που βρισκόταν στην αίθουσα διδασκαλίας με τους μαθητές και τους παρότρυνε «εις το καθήκον και την αρετήν νέους αρχομένους βίον νέον, εν πατρίδι νέα», ενώ κατά την περίοδο των εξετάσεων ζητούσε να «διαβάση τας κόλλας των εξετάσεων των μαθητών για να διαπιστώση αυτοπροσώπως την πρόοδό τους».

Πολύς λόγος έγινε για το αν θα πρέπει να υπάρχουν κατά τη σχολική περίοδο αργίες και διακοπές, γιατί μερικοί υποστήριζαν ότι οι αργίες και οι διακοπές είναι εμπόδιο για την προκοπή των μαθητών. Τελικά, ο Κυβερνήτης εξέδωσε στις 16 Ιανουαρίου1830 διάταγμα, το οποίο καθόριζε τη λειτουργία των σχολείων. Σύμφωνα με αυτό:

Τα σχολεία της Επικράτειας δεν θα κάνουν μάθημα τις Κυριακές, τις δεσποτικές και θεομητορικές γιορτές των Αγίων.Κατά τις γιορτινές μέρες, μετά τη Θεία Λειτουργία οι μαθητές πηγαίνουν σχολείο και αφού γίνει εξήγηση του Ιερού Ευαγγελίου της ημέρας, γίνεται η συνηθισμένη παράδοση.Οι ώρες παράδοσης είναι 9-12 το πρωί και 2-5 το απόγευμα.Τα αλληλοδιδακτικά σχολεία θα έχουν διακοπές από 20 Ιουλίου έως 1η Σεπτεμβρίου. Τις ημέρες των διακοπών, εκτός από τις γιορτές, γίνεται μάθημα μόνο μέχρι το μεσημέρι.

Παρά την επιτυχημένη πορεία του Κεντρικού Σχολείου, τα πρώτα σύννεφα δεν άργησαν να φανούν στον ορίζοντα, αφού οι μαθητές αντέδρασαν στα κατά τη γνώμη τους αυστηρά μέτρα του Κυβερνήτη. Έτσι, έκαναν αποχή τον Ιανουάριο του 1831, προκαλώντας, σύμφωνα με έκθεση του Μουστοξύδη στον Καποδίστρια, πολλά προβλήματα στους κατοίκους του νησιού.

Χαρακτηριστική είναι και η απόφαση του Αστυνόμου προς τον Καποδίστρια: «Οι μαθητές είναι ταραχοποιοί και στασιαστές, κατάσταση η οποία τρομοκρατεί τους κατοίκους της Αίγινας και ιδιαίτερα τους Ψαριανούς, που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα κι έτσι υπομένουν τα ολέθρια αποτελέσματα. Αίτιο αυτής της κατάστασης είναι ο καθηγητής Γεώργιος Γεννάδιος, ο οποίος τις ώρες του μαθήματός του γνωστοποιεί τα δικαιώματα που έχουν, με αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό των μαθητών». Τη μαθητική αναταραχή προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν -αν δεν την προκάλεσαν κιόλας- οι αντίπαλοι του Κυβερνήτη, κυρίως οι Ψαριανοί και Υδραίοι.

Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, οι δραστηριότητες του «Κεντρικού Σχολείου» ατόνησαν και στις 10 Απριλίου 1834 αποφασίστηκε η μεταφορά του στην Αθήνα και η μετατροπή του σε Γυμνάσιο με γυμνασιάρχη τον Γεώργιο Γεννάδιο. Σήμερα, το άλλοτε Κεντρικόν Σχολείον ονομάζεται Α' Πειραματικό Ενιαίο Λύκειο Αθηνών «Γεννάδειο» και στεγάζεται στο κέντρο της Αθήνας.