Οι αναρχικοί της Δυτικής Ελλάδας του Δημ.Γιαννακόπουλου δημοσιoγράφου

Μικέλης Αβλιχος

Στις αρχές  Μαϊου 2016, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας  Προκόπης Παυλόπουλος κατά την ανακήρυξη του ως επίτιμου δημότη Άργους  - Μυκηνών,  βάζοντας μια ρήση του Πρωταγόρα  «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος»  στις υψίπυργες  δηλώσεις του,  εκτόξευσε τη συνείδηση σ΄ ένα άχρονο παρόν με αδιαχείριστη αντίδραση αφού- Αριστοτελικώς-  κάθε μεταβολή φέρνει από την ίδια της τη φύση τη φθορά.
Το «παραχαράττειν το νόμισμα» των  Κυνικών, συνεχώς  και αδιαιρέτως προς τον  Πρωταγόρα,   στόχευε στην καταστροφή των νόμων, της νομής, της  νέμεσης  δια του νόμου ή ως παράγωγο αυτού.
 Όχι στο νόμισμα .  Δια ταύτα , με το ίδιο νόμισμα πρέπει να πληρώνεται και η αμάθεια και η επιλεκτική  «βουτιά» στην ιστορία.
 Η ιστορία του αναρχισμού στην αρχαιότητα απαντάται μεγαλειωδώς στην αφήγηση του  Ηρόδοτου για τον Μεγάβαζο, τον Δαρείο, τον Οθάνη  και άλλους που  όταν  εξόντωσαν έναν μάγο σφετεριστή της Περσικής βασιλείας  αρχίνισαν να συζητούν ποια μορφή κυβέρνησης θα ‘διναν στην  Περσία. «Επειδή φανερό είναι ότι  ένας από ‘μας  θα γίνει βασιλιάς» είπε  ο Οθάνης «είτε με κλήρο, είτε επειδή εμείς θα αναθέσουμε την εκλογή στον περσικό λαό, είτε με κάποιον άλλον τρόπο, εγώ δεν θα  μείνω μαζί σας. Στ΄ αλήθεια, δεν θέλω ούτε να με κυβερνούν , ούτε να κυβερνάω.  Παραιτούμαι από την εξουσία  με την προϋπόθεση ότι δεν θα υποταχθώ σε κανέναν από σας,  ούτε εγώ ούτε  οι απόγονοι μου για πάντα».
Εκείνος  ο τρόπος ζωής εμφανίστηκε ξανά στην Ελλάδα  αιώνες   «μαύρων ωκεανών»  μετά,  παράλληλα σχεδόν με τα επαναστατικά κινήματα της  Ευρώπης.
Η  «άρνηση της κάθε κατεστημένης  αρχής  και εξουσίας»  κατεγράφη πρώτα από τον  ποιητή Μικέλη Άβλιχο,  γεννημένο στο  Ληξούρι  της  Κεφαλονιάς στα  1844. Ζυμωμένος από τις ιδέες του Μπακούνιν και των οπαδών του στη Βέρνη  όπου πήγε για σπουδές,  ο εύπορης καταγωγής  Άβλιχος επέστρεψε στη μικρή κωμόπολη  χωρίς απαντήσεις στην άλογη  (σς  μάλλον αχρείαστη)  ως  τα σήμερα διαπίστωση  ότι «οι διανοούμενοι δεν ορίζονται εν σχέση προς την τάξη στην  οποία  ανήκουν  αλλά συνιστούν κατά κάποιον τρόπο την  «καθολική τάξη» πέραν των τάξεων με την κύρια σημασία της λέξης».
Αμείλικτος  και ανελέητος κριτής κάθε κυρίαρχης άποψης με όπλο του τη σάτιρα.
Μόνος του τέθηκε στο περιθώριο μοιράζοντας τα χειρόγραφα του  σε νέους  ανθρώπους ενώ  αρνούνταν  οποιαδήποτε  δημοσίευση τους.
«Ερήμου βράχου μια βρυσούλα  που έρημη ρέει σε έρημο γιαλό»  όπως  ο ίδιος έγραφε , έσβησε στο  Αργοστόλι στα  1917.
 Διατρέχοντας  τους  «Αναρχικούς» του  Ρόντερικ Κένγουρντ (εκδ.  Ελεύθερος Τύπος)  ο αναγνώστης συναντά το πρώτο  οργανωμένο αναρχοσυνδικαλιστικό κίνημα στην Πάτρα στα   1893  με την ίδρυση της «Σοσιαλιστικής Αδελφότητας», αποτελούμενο από ξυλεργάτες,  μικροεπαγγελματίες  και μερικούς διανοούμενους  στα  παρθενικά   Μαρξιστικά τους διαβάσματα. Τα τρία ξυλουργικά εργοστάσια   (Μαμάκη, Παπανικολάου, Τασσοπούλου)   που υπήρχαν στην  αχαϊκή πρωτεύουσα ειδικεύονταν  στην κατασκευή σταφιδοκιβωτίων.   Οι εργάτες ξεσηκώθηκαν  κέρδισαν τα όσα ελάχιστα διεκδικούσαν  αποτελώντας  παράδειγμα για τους καπνεργάτες  και τους τσιγαράδες.
 Οι συγκεντρώσεις τους υπό την  καθοδήγηση της  «Σοσιαλιστικής Αδελφότητας» γίνονταν στο  «μπούβλικο»  ( από την Ιταλική λέξη πούμπλικο)  στο δημόσιο σχολείο Πατρών  στην  πλατεία Αγίου  Γεωργίου όπου συνέρχονταν «δημοκρατικώ δικαίω» αφού τα άλλα εκπαιδευτήρια ήταν ιδιωτικά.
Αναρχοσυνδικαλιστική δράση  αναπτύχθηκε για  10 χρόνια ταυτόχρονα και στην  Ηλεία.  Πέντε εφημερίδες εκδόθηκαν σε Πάτρα  - Πύργο μέχρι τα  1905, «Φως»,  «Εμπρός» , «Επί τα  πρόσω», «Νέον Φως»,  «Αναρχία». Οι εκδότες  Βασίλης Θεοδωρίδης και Δημήτρης  Αρνέλλος  εισήγαγαν στην ελληνική  πολιτική σκέψη μεταφρασμένες  μπροσούρες των Μπακούνιν,  Κροπότκιν, Ζιράρ, Ρεκλύ («Θεός και Κράτος»,  «Η Αναρχία, η φιλοσοφία και το ιδεώδες της» κτλ).
 Διάσπαρτα αποσπάσματα της αρθογραφίας τους: «Αφού  όλοι  οι άνθρωποι είναι απόγονοι του πρώτου – πρώτου ανθρώπου που ευρέθη  στη γη και έχουν τα αυτά δικαιώματα απάνω στη γη,  αφού ερχόμαστε στη γη χωρίς να φέρνουμε τίποτες  και φεύγουμε χωρίς να παίρνουμε τίποτες μαζί μας,  πώς έγινε να είμαστε χωρισμένοι σε  Κράτη και  Έθνη,  σε Βασίλεια, δηλαδή σε Τούρκους, Έλληνες , Άγγλους,  Γερμανούς, Γάλλους, Αμερικάνους… πως ευρέθηκαν να είναι  αυτοί  που λέγονται Αυτοκράτορες,  Βασιλείς, Ηγεμόνες στον σβέρκο του Λαού με αξιώματα και με τιμές… και πώς και από ποιους ευρέθηκαν οι νόμοι και για ποιο σκοπό». Κι ένα ακόμη για  τις   εκλογές του  1898: «Όχι δεν ψηφίζομεν , η Βουλήν δεν είναι δι΄ημάς,  ούτε οι νόμοι, …ούτε τίποτα εξ΄ όσων αποτελούν το τυραννικό  καθεστώς…».  
Τον  Νοέμβριο του  1896 , στο κέντρο της Πάτρας,  ο τσαγκάρης Δημήτρης Μάτσαλης  στήνει καρτέρι θανάτου στον τραπεζίτη Διονύση Φραγκόπουλο.  Τον  σκοτώνει με μαχαίρι και τραυματίζει βαριά  τον  μεγαλέμπορο  Ανδρέα Κόλια. «Κανένας δεν με έβαλε. Μόνος  μου ενήργησα. Φονεύσας  δεν απέβλεψα εις τα πρόσωπα αλλά εκτύπησα το κεφάλαιον. Είμαι ο αναρχικός  και οι αναρχικοί  είναι  υπέρ της βίας».
Μετά τη δολοφονία του τραπεζίτη το «Επί τα Πρόσω» σταμάτησε να εκδίδεται. Οι εκδότες γράψανε παντού ζητώντας οικονομική ενίσχυση.   Δύο αδελφές ράφτρες  με  1,20 δραχμές μεροκάματο έδιναν   3,5 δραχμές κάθε Σάββατο για να  ξαναβγεί η εφημερίδα. Πέθαναν φθισικές ένα χρόνο  αργότερα.
Η μεγάλη εποχή των αναρχικών, σε Ευρώπη και Αμερική, εντοπίζεται μεταξύ των ετών  1890 -1914.  Φλογερός ανθρωπισμός  αλλά και βία,  όχι πάντως βουτηγμένη στο αίμα του πολέμου, μα της αυτοδικίας.
 Οι μισοτελειωμένες  απαντήσεις στάθηκαν εμπόδιο  στην ανάπτυξη της ιδεολογίας σε συνάρτηση βέβαια  με  ότι  οι περισσότεροι  συγγραφείς  μετείχαν στις πρώτες γραμμές του αγώνα.
Τουλάχιστον δεν προηγήθηκε  Ύβρις  για να τη διαδεχθεί η Δίκη, ούτε  Ανομία  παράγωγο της Πλεονεξίας.
 Κατά τον Μαρξ η  «ανθρωπότητα δεν θέτει παρά τα προβλήματα που μπορεί να λύσει».  Ο  Μπακούνιν διαφωνούσε, το σχίσμα στην Α΄  Διεθνή δεν άργησε να έλθει. Ο  Μπακούνιν  ωστόσο  ήταν  εκείνος  που  μετέφρασε το  «Κεφάλαιο» παραδίδοντας το στους   Ρώσους.  Όχι μόνον γιατί αναγνώρισε  το  έργο του μεγάλου αντιπάλου του  αλλά για ν΄ αποδείξει στην  Ιστορία τη φενάκη των εισαγόμενων ιδεών.  Ότι το «Κεφάλαιο» ήταν φορέας εξουσίας  καιροσκοπικά λεηλατημένο σήμερα.  Ούτε ο Μαρξ είχε κατά νου τους    Ρώσους  όταν οικοδομούσε τον επιστημονικό σοσιαλισμό ούτε ο εμιγκρές  Λένιν  είχε βιώματα καταγωγής με τη Δυτική  Ευρώπη.
Αντιθέτως, οι αναρχικοί της  Πάτρας, του Πύργου, των σταφιδάλωνων, του  Ιονίου, ζούσαν στο σταυροδρόμι της  μεταφοράς των πολιτισμών.  Επέλεξαν το άβατο της αδελφοσύνης προσπαθώντας να  βαδίσουν  «στην αεικίνητη ακολουθία προς τον ωριμότερο καρπό» του Marlowe.