Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΝΤΡΙΑΝΤΑ του Ορέστη Καππάτου

Ο Παναγής Βαλλιάνος, ο ανδριάντας του στην πλατεία Αργοστολίου και οι …..βόρτες που κατά καιρούς έκαμε.

Στο πάνω (νοτιοδυτικό) άκρο της κεντρικής πλατείας Αργοστολίου βρίσκεται ένας ανδριάντας, αφιερωμένος στον εθνικό ευεργέτη Παναγή Βαλλιάνο.

 Ένας ορειχάλκινος ανδριάντας με συνολικό ύψος γύρω στα 4 μέτρα, το πρώτο δημόσιο γλυπτό έργο του Κώστα Δημητριάδη στην Ελλάδα. Όμως ο ανδριάντας αυτός, ο αποκαλούμενος «ο Βαλλιάνος» δεν ήταν πάντα στην σημερινή του θέση. Έχει κάμει και αυτός τσι …..βόρτες του.

Ο μεγάλος ευεργέτης Παναγής Βαλλιάνος απεβίωσε στο Λονδίνο τον Ιανουάριο του 1902, αφήνοντας μια διαθήκη με πλήθος ευεργετημάτων για το νησί, σύμφωνα και με έγγραφα της εποχής. 

Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλεως πήρε την απόφαση της κατασκευής και της τοποθέτησης ενός ανδριάντα προς τιμή του, τον Μάιο του 1909 με χρηματοδότη τον Νικόλαο Κουπά.

 Ο ορειχάλκινος ανδριάντας τοποθετήθηκε στην πλατεία, το 1914. 

Ο ευεργέτης Βαλλιάνος αποδίδεται καθιστός σε κάθισμα που σκεπάζεται από ιμάτιο και ο γλύπτης, σε μια γενικά ελεύθερη κίνηση, τον απέδωσε με ελεύθερους τους καρπούς και με το αριστερό πόδι να προβάλει έξω από την πλίνθο επί της οποίας ακουμπάει το κάθισμα...

 Η όλη ορειχάλκινη γλυπτική παράσταση είναι τοποθετημένη επάνω σε τρεις αναβαθμούς και ορθογώνιο μαρμάρινο βάθρο. Στην μπροστινή πλευρά και κάτω από την ανάγλυφη ταινία υπάρχει η επιγραφή «ΠΑΝΑΓΗ ΒΑΛΛΙΑΝΩ / ΟΙ ΚΕΦΑΛΛΗΝΕΣ 1914, ενώ στην πίσω πλευρά υπάρχει μακροσκελές κείμενο αφιερωμένο στην δράση των αδελφών Βαλλιάνου και στα κληροδοτήματα του μεγάλου ευεργέτη ως ένδειξη ευγνωμοσύνης των Κεφαλλήνων. Οι μορφές των Ανδρέα και Μαρή απεικονίζονται στις πλαϊνές όψεις του βάθρου.
Ο ανδριάντας αρχικά τοποθετήθηκε στην άκρη της πλατείας (προς βορρά) κοντά στην αρχή της οδού Ριζοσπαστών. Αμέσως συνδέθηκε με τις εμφανίσεις της, τότε, μπάντας της Φιλαρμονικής Σχολής η οποία από τον Σεπτέμβριο του 1897 είχε καθιερώσει τις τακτικές Κυριακάτικες εμφανίσεις της στην πλατεία, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 20 οι εμφανίσεις γίνονταν και κάθε Πέμπτη βράδυ. 

Εν συνεχεία και από το 1923 έως και τουλάχιστον το 1937 βρίσκουμε τον ανδριάντα περίπου στο μέσο της πλατείας, όπως δείχνουν και οι σχετικές φωτογραφίες. Προς τις αρχές του 1940 οι φωτογραφίες, μας τον δείχνουν στο πάνω (νοτιοδυτικό) άκρο. Μετασεισμικά και μέχρι τις αρχές του 1970 βρέθηκε στο άνω (χωμάτινο) άκρο της πλατείας . 

Θα πρέπει να πούμε ότι μέχρι το 1973 η πλατεία ήταν χωρισμένη σε δυο τμήματα, με έναν μικρό δρόμο τον οποίο χρησιμοποιούσαν τα τότε ταξί. Το κάτω (προς θάλασσα τμήμα) είχε πλάκες ενώ το άνω ήταν χωμάτινο και σε αυτό το τμήμα βρέθηκε «ο Βαλλιάνος». Επί δημαρχίας Μαρίνου Κοσμετάτου, ο δρόμος αυτός έκλεισε και τα δυο τμήματα ενοποιήθηκαν με αποτέλεσμα να προκύψει η σημερινή μορφή της πλατείας και ο Βαλλιάνος να πάψει να κάνει ...βόρτες...
Με την ευκαιρία αυτής της ανάρτησης, να αναφέρουμε εν συντομία και την ονοματολογία της κεντρικής αυτής πλατείας της πόλεως, γιατί έχει και αυτό ενδιαφέρον.

 Πριν την τοποθέτηση του ανδριάντα, λεγόταν πλατεία Δικαστηρίων , όταν τοποθετήθηκε ο Βαλλιάνος ονομάσθηκε πλατεία Βαλλιάνου, στα έτη 1937 – 1940 έφερε την ονομασία Πλατεία 4ης Αυγούστου. Στην κατοχή ονομάσθηκε Βίκτωρος Εμμανουήλ και σήμερα ονομάζεται πάλι πλατεία Βαλλιάνου.

Τα στοιχεία προέρχονται από την ακόλουθη βιβλιογραφία :

«Κεφαλληνιακά Σύμμικτα Τόμος Β » του Ηλία Τσιτσέλη
«Παγκεφαλληνιακόν Ημερολόγιο, έτος Γ΄» του Σ. Σκηνιωτάτου
« Η Φιλαρμονική Σχολή Κεφαλονιάς 1838 - 1940» του Αγγελοδιονύση Δεμπόνου
«Εικόνες και Θύμησες από την παλιά Κεφαλονιά» του Γεράσιμου Λουκάτου
«Αργοστόλι Κεφαλληνίας, Μεταβολές στη σύγχρονη ζωή μιας επαρχιακής πόλης» του Ν. Καρπούζη
«Αργοστόλι η χαμένη Πόλη» του Σπύρου Αντωνάτου
«Δημόσια Γλυπτική στα Επτάνησα» του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων

-

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην διαδικτυακή ομάδα ''Κομπόγιο ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης'' που διαχειρίζεται ο συγγραφέας του, Ορέστης Καππάτος και οι φωτογραφίες έχουν δημοσιευτεί από μέλη της ομάδας.

Categories: ΙΣΤΟΡΙΚΑ