Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2016

ΒΡΥΣΕΣ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ της Ελένης Χάρου

 Στο Καμάρι του Μυλοποτάμου
Στα Κύθηρα υπάρχουν περισσότερες από 70 πηγές.
 Οι περισσότερες λειτουργούν μέχρι σήμερα (από τις πιο γνωστές είναι του Καραβά, του Μυλοποτάμου, των Βιαραδίκων, των Μητάτων, της Αγίας Πελαγίας, της Γουρίας στα Λογοθετιάνικα, της Γωνίας, των Τριφυλλιανίκων).
 Κάποιες έχουν στερέψει (στα Κουφάρικα, στους Φούρνους, στο Καλαμίτσι, στο Καψάλι το νερό της Αφροδίτης).
 Άλλες είναι υποθαλάσσιες (στο Διακόφτι, στον Αυλαίμονα, στη Φελωτή).
 Κάποιες είναι σιδερόνερα με εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες (Πετρούνι, Άγιος Μάμας, των Οχέλων, των Μαγγάνων στον Καραβά).
 Η πηγή στου Λυκοδήμου είναι μέσα σε σπηλιά.

Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2016

ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΛΛΙΝΑΣ Ο ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ

Λιτανεία Αγίου Σπυρίδωνος
Ο Αγγελος Γιαλλινάς πέθανε το 1939 στην Κέρκυρα και όμως ακόμα αισθάνομαι ότι δεν έχει πάρει την θέση που του αξίζει στον ελλαδικό χώρο.
Βέβαια ποιός Επτανήσιος -θα μου πείτε- έχει πάρει την πρέπουσα θέση στον μικρόκοσμο των ελλαδιτών;
Γεννήθηκε λοιπόν το 1857, την περίοδο της βρετανικής κατοχής των Ιονίων Νήσων. 
Καταγόταν από οικογένεια ευγενών με δαλματικές ρίζες που ακολούθησε μια πορεία λίγο πολύ γνωστή.
Βενετία,Κρήτη,Κέρκυρα.
Οι σπουδές του ξεκίνησαν δίπλα στον Χαράλαμπο Παχή και συνεχίστηκαν στην Ιταλία (Βενετία, Νάπολη, Ρώμη).
Επέστρεψε στην Ελλάδα και εμφανίζεται το 1886 με την πρώτη ατομική έκθεσή του στην Αθηναϊκή Λέσχη. Εκεί γνωρίζεται με τον πρέσβυ της τότε αποκαλούμενης Μεγάλης Βρετανίας, Φορδ.
Ο τελευταίος, του ανέθεσε να ζωγραφίσει διάφορα τοπία και έτσι δόθηκε η ευκαιρία στον Γιαλλινά (Γυαλινά) να ταξιδέψει σε Αίγυπτο, Μικρά Ασία, Κωνσταντινούπολη, Ρόδο, διευρύνοντας έτσι τους ορίζοντές του.
Αργότερα όταν ο Φορδ υπηρετούσε στην Ισπανία,κάλεσε τον Γιαλλινά εκεί, οπότε και ο Κερκυραίος ζωγράφος παρήγαγε μεγάλο έργο που εκτιμήθηκε ιδιαιτέρως στην χώρα αυτή της ιβηρικής χερσονήσου.
Επέστρεψε στο νησί του και απέδωσε με τον χρωστήρα του, αριστουργηματικά το κερκυραϊκό τοπίο.
Κανένας ποτέ άλλοτε δεν κατόρθωσε να αποδώσει τόσο τέλεια τον Ιόνιο ουρανό, το Ιόνιο Φως...
Η ακτινοβολία του υπήρξε πανευρωπαϊκή.
Ολοι οι βασιλικοί Οίκοι κατείχαν πίνακές του. 
Πίνακες του ''φυλάσσονται'' στο σπίτι του στην πόλη της Κέρκυρας και το 2010 σημειώθηκε κλοπή όπου οι πάντες αποποιούνταν την ευθύνη.
Αναφέρω το τελευταίο αυτό συμβάν για να δείξω την κατάντια των σημερινών Επτανησίων ... ταγών , απέναντι στον τεράστιο επτανησιακό πολιτισμό.

Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016

ΠΑΤΡΑ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΕΝΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Η πιο κάτω επιστολή , είναι ενδεικτική των σχέσεων που υπήρχαν μεταξύ Πάτρας και Ζακύνθου το 1804. 
Η Πάτρα, όπως και για τα 17 χρόνια που ακολούθησαν βρισκόταν υπό τουρκικό ζυγό, η δε Ζάκυνθος µαζί µε τα υπόλοιπα Επτάνησα, ήταν μέλος ενός ανεξάρτητου κράτους, της Πολιτείας Επτανήσου. 
Ο Τούρκος διοικητής (βοεβόδας) της Πάτρας, απαντάει με αυτή την επιστολή, 28ης Ιανουαρίου 1804, σε αίτημα του πρύτανη (διοικητή) της Ζακύνθου. Φράσεις όπως «η καλή φήµη της ρεπούπλικας» και «η ευρυχωροτάτη οθωµανική αυτοκρατορία» είναι αξιομνηµόνευτες. 
Το έγγραφο μελέτησε και δηµοσίευσε το 1940, στο περιοδικό «Αχαϊκά Χρονικά» ο Λεωνίδας Ζώης, προς τον οποίο η ιστορία του νησιού, αλλά και της Πάτρας, πολλά οφείλουν. 
Ιδού η επιστολή με την ορθογραφία του συντάκτη:
 «Ευγενέστατε, ειλικρινέστατε, άκρε και παντοτινέ, πιστότατε και παμφίλτατε γείτων Πρύτανι της ζακύνθου, κύρ. Μαρίνε Βέγια, φιλικώς σας ακριβοχαιρετούµεν, ερωτώντες διά την αγαθήν σας υγείαν. 
Μετά τους φιλικούς ακριβείς χαιρετισµούς, σας φανερώνοµεν, ότι προ ολίγων ήδη ημερών διά μέσου του κοινού µας άκρου φίλου σιορ κονσόλου ιμπεριάλου απεκρίθην εις τον φιλικόν σας οπού ελάβομεν τότε. ήδη δε πάλιν ελάβομεν και έτερον φιλικόν σας διά τον ίδιον μανδέν. Το λοιπόν τώρα δεν είναι ανάγκη να πολυλογώμεν, αλλά σας βεβαιόνομεν, ότι επειδή και είχομεν δοσμένην την είδησιν εις τους μεγαλειτέρους µας, πάλιν εγράψαµεν τα πρέποντα και προσμένοµεν προστατικήν τους απόκρισιν, και κατά την απόφασιν όπου μας δοθή, ούτω θέλομεν ακολουθήσει, διά τα όσα σας εγράψαµεν εις το προτήτερον γράμμα, δεν αμφιβάλλοµεν, ότι θέλετε προθυμοποιηθεί διά το πρέπον και ποθούμενόν τους τέλος, διά να σώζεται εμπράκτως η μεταξύ καθαρά και άδολος φιλία και καλή γειτωνοσύνη και αρμονία, κατά τους βασιλικούς αχτιναριεδες. όθεν προσμένω να λάβω ποθητόν μας αποκριτικόν σας με τους ίδιους τρόπους όπου εις τα αυτόθι ευρίσκονται και να έλθουν πολλά ευχαριστηµένοι εκ µέρους σας να κηρύττεται εις όλα τα µέρη η καλή φήμη της ρεπούπλικας σας και να έχουν καλήν υπόληψιν οι σούδιτοί σας είς όλα τα μέρη της ευρυχωροτάτης οθωμανικής αυτοκρατορίας, ταύτα φιλικώς και ο ύψιστος θεός να σας χαρίση τέλος αγαθόν αμήν. 1804 Ιανουαρ. 28 έ.π. Παλαιαί Πάτραι». (υπογραφή στα Τουρκικά και σφραγίδα). 
 Ο τότε νομάρχης Παν. Ματαράγκας ανέθεσε στον Ζώη τη μεταφορά του αρχειοφυλακείου από το κατεστραμμένο από τον σεισµό του 1893 κτίριο των παλαιών δικαστηρίων. Το 1894, ολοκλήρωσε τη μεταφορά και ταξινόµηση του αρχειοφυλακείου, ανάμεσά τους και την παρούσα επιστολή. Οµως ήταν µοιραίο να καταστραφεί, µε τον σεισμό του 1953, όταν γκρεμίστηκε το κτίριο που στέγαζε το αρχειοφυλακείο Ζακύνθου…

Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2016

''Ο SANDRO PERTINI ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΟ 1980'' του Ευριπίδη Κλεόπα (Κέρκυρα)


Κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Ιταλίας Sandro Pertini στην Αθήνα το 1980, τον ξεναγεί ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην Ακρόπολη. 
Κάποια στιγμή σκύβει ο Καραμανλής, παίρνει μια πέτρα από τον ιερό βράχο και την προσφέρει ως ενθύμιο στον φιλοξενούμενό του. 
Ο Σάντρο Περτίνι σκύβει, και την αποθέτει απαλά στο χώμα. Δεν σας ανήκει Πρόεδρε, του λέει, δεν μπορείτε να μου την χαρίσετε!


(Μαρτυρία του Γεωργίου Ι. Ράλλη)

- Στη φωτογραφία ο Σάντρο Περτίνι αποχαιρετά τον Ενρίκο Μπερλίγκουερ).

- Ο Σάντρο Περτίνι (1896-1990) υπήρξε Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας (1978-1985) , πρόεδρος της Βουλής (1968-1976) και ισόβιος γερουσιαστής (1985-1990). Αντιστασιακός, μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες.

Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2016

ΤΙΜΑ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ του Νικ.Γκιόκα

Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκα μαζί με τον αδελφό μου στην Ζάκυνθο όπου βοηθήσαμε τους γονείς μας να μετακομίσουν από το κτήμα στο Σαρακηνάδο, στο σπίτι στην Χώρα. 
Εκείνο που μου έμεινε, είναι η -σιωπηρή- ευγνωμοσύνη που λάβαμε από τους ανθρώπους που όλη τους την ζωή βοηθούσαν εμάς

 να βαδίσουμε το πρώτο μας βήμα, 
να αρθρώσουμε την πρώτη μας λέξη,
 να μάθουμε τα πρώτα μας γράμματα, 
να νιώσουμε τον πρώτο μας έρωτα... 
Και την πρώτη φορά που ζήτησαν την βοήθειά μας, αισθάνομαι ευτυχισμένος που μπορέσαμε να είμαστε εκεί, γι' αυτούς! 
Το μόνο που ελπίζω είναι να είμαι και εγώ το ίδιο τυχερός...

Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2016

''Τὸ ἄγαλμα τοῦ Καποδίστρια'' του Γεράσιμου Μαρκορά (επιμέλεια ανάρτησης Νικ.Κουλούρης)


  • Γιατὶ χαρούμενη στὸν ἥλιο βγαίνει τοῦ ἐνδόξου Γέρου μας ἡ ἁγνὴ θωριά, ἐνῷ, ἀπὸ σύγνεφα περιζωμένη, ἡ Ἑλλάδα βρίσκεται σὲ κρύα νυχτιά;
    Ἂν λίθος ἔφτανε λαλιὰ νὰ βγάλῃ, θ’ ἀκούαμε σήμερα τοῦτος νὰ πῇ: Τὸ σκότος, πὤκρυψε τὰ θεῖα σου κάλλη, θὰ πέσῃ ἀνέλπιστα, θλιμμένη γῆ!
    Ὡς τώρα εφάνηκα, ποῦ ὁ τόπος θέλει νὰ μ’ ἔχῃ, ὡς ἤμουνα, στὰ μάτια ὀμπρός, μὲ βάση ἀκλόνητη, μὲ ἀκέρῃα μέλη, θὰ βγῇς, ὦ Ἑλλάδα μου, στοῦ ἡλίου τὸ φῶς. –
    Ναί, Μεγαλόψυχε, δὲ θὰ πεθάνῃ μ’ ἐλπίδαις ἄκαρπαις ἡ ἀθλία ποτέ, πὤχει στὸ μέτωπο λαμπρὸ στεφάνι, πὤχει στὴ μνήμη της τέκνα ὡς ἐσέ,
    Ἂν ὁλοφάνερα κάτου σὲ φέρῃ ἐδὼ στὴ μέση μας τέτοια γιορτή, βάλε στὸ στῆθος σου γοργὰ ἕνα χέρι, νὰ μὴν ξανοίξωμε κἀμμία πληγή.
    Μεγάλη δέιχνοντας ἀγάπης φλόγα, ποῦ ἐπῆρε δύναμη στὸν οὐρανό, μὲ τ’ ἄλλο χέρι σου τὸν κόσμο εὐλόγα, ἐνῷ χαρούμενος δακρύζει ἐδῶ.
    Θὰ ἰδῇς νὰ πέσουνε στ’ ἀνήλια βάθη, μόλις τὴν ἅγια σου πάρουν πνοή, ζήλειαις φιλόδοξαις, διχόνιαις, πάθη, ποῦ τόσο ἐμάραναν κάθε ψυχή.
    Γυρνῶντας πρόθυμα τὰ μάτια πέρα, θὰ ἰδῇς καὶ γέρονταις, καὶ ἀθῷα παιδιά, ποῦ, γιὰ τὸ μνῆμα σου, στὴν Πλατυτέρα στεφάνια πράσινα φέρνουν πολλά.
    Ἐλπίδα μέσα μας θὰ ἰδῇς νὰ γύρῃ, σὰν τ’ ἀλαφρόνερο δροσιστικιά, ὁποῦ συχνότατα στὸ μοναστῆρι μᾶς γλυκοπότισε τὰ σωθικά.
    Πόθοι ἀνεξάκουστοι! Μᾶς ἀγναντεύεις, καὶ μένεις ἥσυχα στοὺς οὐρανούς· ἐδῶ σὲ κράζομε, καὶ δὲ σαλεύεις, μ’ ὅλο ποῦ χαίρεσαι νὰ μᾶς ἀκοῦς.
    Τῆς γῆς τὸ κάλεσμα ψηλὰ σὲ βρίσκει, ὅπου ἀναρίθμητοι μεγάλοι ζοῦν· ὅπου οἱ Κανάρηδες κ’ οἱ Καραΐσκοι, μὲ σέβας ἄφωνο, σὲ τριγυρνοῦν.
    Δεήσου, ἀθάνατε, θερμὰ δεήσου γιὰ τὴν Ἑλλάδα μας τὴν ἀκριβή· ἀς κάμῃ ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς σου μέραις καλήτεραις ἡ ἀθλία νὰ ἰδῇ!
    Μεῖνε στὸν κόσμο σου! Δὲ στέργει ὁ Χάρος ν’ ἀφήσῃ ἐλεύθερη κἀμμία ψυχή· μεῖνε! –στὰ στήθια μας νὰ δώσῃ θάρρος. Φτάνει τὸ μάρμαρο ποῦ ἐστήθη ἐκεῖ!

Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2016

AVONIA BONNEY ΚΑΙ ΖΑΚΥΝΘΟΣ του Γιώργου Καρρέρ

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΔΑ ΥΨΙΦΩΝΟΣ AVONIA BONNEY ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 1879-1880.
Το Δημοτικό Θέατρο της Ζακύνθου «Ο Φώσκολος», θύμα και αυτό των σεισμών του 1953, εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 1879 με ιταλικό μελοδραματικό θίασο, στον οποίο πρωταγωνίστρια ήταν μία νεαρά και όμορφη Αμερικανίδα υψίφωνος, η Avonia Bonney (1854-1910), που το πέρασμά της από τη Ζάκυνθο άφησε εποχή. Ο συνθέτης Παύλος Καρρέρ, ο οποίος συνεργάσθηκε ως με τον θίασο ως μουσικοδιδάσκαλος αναφέρεται σ’ αυτήν και στην απήχηση που είχε στην κοινωνία της Ζακύνθου η εκεί παρουσία της.
«……την εσπέραν της 28 Οκτωβρίου 1879 το νέον θέατρον ήνοιξεν τας θύρας του με το νέον δια την Ζάκυνθον μελόδραμα Ruy Blas. Η θεατρική Εργολαβία του Μονδίνου τω 1879-80 αφήκεν αναμνήσεις αρίστας τε και κωμικάς, επί το αστειότερον. Η πρώτη υψίφωνος, μία Αμερικανίς ονόματι Avonia Bonney, εξαιρέτου μουσικής τέχνης και με φωνήν πολύ εύστροφον, είλκυσεν την προσοχήν και τον ενθουσιασμόν διαφόρων εγκρίτων Κυριών και Κυρίων, οίτινες έφθασαν να την επισκέπτωνται εν τω ξενοδοχείω της και να συνδειπνούν με αυτήν!»
Πριν από την έναρξη του έργου, εκτελέσθηκε ο «Βασιλικός Ύμνος» του Παύλου Καρρέρ από ολόκληρο το θίασο και την ορχήστρα του θεάτρου, με επικεφαλής την Αμερικανίδα υψίφωνο Avonia Bonney. Είναι μάλλον απορίας άξιο το γεγονός ότι ο ίδιος στο κείμενο της Αυτοβιογραφίας δεν μνημονεύει αυτή την εκτέλεση του «Βασιλικού Ύμνου», την οποία όμως, όπως θα δούμε αμέσως, μνημονεύουν οι Ζακυνθινές εφημερίδες της εποχής : “ΘΕΑΤΡΙΚΑ - Την παρελθούσαν Κυριακήν εν τω δημοτικώ θεάτρω «Ούγος Φόσκολος» ήρξατο η ιταλική μελοδραματική εταιρία των παραστάσεων αυτής δια του μελοδράματος Ρουΐ Βλάς. Προ της ενάρξεως της παραστάσεως, όλος ο θίασος ηγουμένου του κ. Παύλου Καρρέρ έψαλλε τον βασιλικόν ύμνον τον υπό του αυτού κ. Καρρέρ μελοποιηθέντα, και τυχόντα του χρυσού μεταλλίου κατά την τελευταίαν έκθεσι (sic) των Ολυμπίων• κατ’ αυτόν η υψίφωνος δεσποινίς Βόνεϋ περιβεβλημένη βασιλικήν αληθώς εσθήτα και κρατούσα δια την δεξιάς την Ελληνική σημαίαν, μετά πολλής επιτυχίας έψαλλε μετά του λοιπού θιάσου τον ύμνον• […].” (Εφημερίς «ΕΛΠΙΣ», έτος Ε΄, αρ. 147. Εν Ζακύνθω τη 21 Οκτωβρίου 1879, σ. 6).
Ο Καρρέρ σαρκάζει ελαφρά, την αναστάτωση που φαίνεται ότι προκάλεσε η παρουσία της Bonney στην μικρή κοινωνία του νησιού. Αν πάντως συνδυάσει κανείς τα όσα γράφει εκείνος με τα όσα έγραψαν οι τοπικές εφημερίδες της εποχής, στο πέρασμά της από τη Ζάκυνθο η Avonia Bonney, που συν τοις άλλοις, όπως φαίνεται και από τη σωζόμενη φωτογραφία της, ήταν και μία εξαιρετικά ελκυστική γυναίκα, κατέκτησε ολοκληρωτικά την Ζακυνθινή κοινωνία. 
Πέρα από την φυσική καλλονή, την ωραία φωνή και την τεχνική της, η Αμερικανίδα υψίφωνος γοήτευσε πραγματικά και με το παίξιμό της το οποίο καθώς φαίνεται εξωτερίκευε μία έντονη προσωπικότητα, που την έκανε ιδιαίτερα συμπαθή μέχρι παραληρήματος. 
Είναι εν προκειμένω χαρακτηριστικά τα ακόλουθα δύο αποσπάσματα από δημοσιεύματα του τοπικού τύπου : “[…] πιστεύομεν ότι η εργολαβία δεν θέλει βραδύνει να αναβιβάση επί της σκηνής έτερον μελόδραμα προς ικανοποίησιν του κοινού, το οποίον ανυπομόνως αναμένει να ακούση και πάλιν την προσφιλή αυτού αοιδόν, την καλλικέλαδον υψίφωνον Δ.δα Αβονίαν Μπονέη, ήτις δια της μελωδικής αυτής φωνής ανυψοί τον νουν και καταθέλγει την καρδίαν.” (Εφημερίς «ΑΓΩΝ», έτος ΣΤ΄, αρ. 13(181). Εν Ζακύνθω τη 9 Νοεμβρίου 1879). Επίσης, “Παρέστη εν τω Θεάτρω και το ωραίον μελόδραμα Traviata. […] Αλλά τι να είπωμεν δια την πρώτην κ. Bonney, ήτις υποκρίνεται την Traviata ; […] Είχομεν πράγματι δίκαιον να είπωμεν εν τω προλαβόντι, ότι η μελωδική αυτής φωνή ανυψοί τον νουν και καταθέλγει την καρδίαν• νυν δε προσθέτομεν ότι οι λαρυγγισμοί αυτής και αι άρσεις και θέσεις της φωνής, την οποίαν πάνυ τεχνηέντως μεταχειρίζεται, καταμαγεύουσι τους ακροατάς της, ει και φύσει σεμνή η δεσποινίς αύτη λίαν επιτηδεύεται ίνα παίξη εν τη α΄. πράξει το πρόσωπον της εκδεδιητημένης, πριν η καρδία αυτής πληχθή υπό του θείου του έρωτος αισθήματος. Εν τη τελευταία όμως πράξει, όταν παριστά την φθισικήν είνε θεία. Η στάσις αυτής, η φυσιογνωμία, η παθητικότης και γλυκύτης της φωνής, ενούμενα μετά του υπό της μουσικής διεγειρομένου πάθους, αποσπώσιν ούτως ειπείν τας καρδίας των ακροατών, οίτινες προσηλούσιν επί της σκηνής τα όμματα και ακίνητοι γεύονται θείας ηδύτητος. Όταν μάλιστα μετά μεγάλης παθητικότητος άδει το “Addio del passato” το κοινόν συγκινείται εις άκρον. Το αληθές είναι ότι η κ. Bonney στολίζει το Θέατρόν μας.” (Εφημερίς «ΑΓΩΝ», έτος ΣΤ΄, αρ. 14(182). Εν Ζακύνθω τη 21 Νοεμβρίου 1879).
Ο ιστορικός Λεωνίδας Ζώης αναφέρει επί πλέον χαρακτηριστικά ότι κατά την τιμητική παράσταση της Bonney που δόθηκε μέσα σε κλίμα μεγαλοπρέπειας και ενθουσιασμού, ο ποιητής Γιάννης Τσακασιάνος έγραψε το ακόλουθο χαρακτηριστικό δίστιχο που κυκλοφόρησε ευρέως στο ζακυνθινό κοινό :
Αν θέλης Μπόνεϋ, στρατό, γραφόμαστε δικοί σου
Το αίμα μας να χύσουμε, γι’ αγάπη ιδική σου.

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2016

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΠΑΛΕΤΟ της Ελένης Χάρου

Από τις πιο συζητημένες μορφές της Νεοελληνικής μυθολογίας στα Κύθηρα είναι οι νεράϊδες. 
Στα παιδικά μας χρόνια όλοι οι ηλικιωμένοι μας έλεγαν ιστορίες και πίστευαν ότι τις είδαν, ή τις άκουσαν. Νέες, πανέμορφες γυναίκες σύχναζαν σε ερημικές ρεματιές, σε λαγκάδια, στις Όχελες, στην Παλιόχωρα, στην Παλιόπολη, στήνανε χορούς, τραγουδούσαν και πλένανε.
 Είχαν μαγική δύναμη που την αντλούσαν από το μαντήλι τους.
 Ο λαός πίστευε πως, αν τους αφαιρέσεις το μαντήλι, τότε χάνουν τη μαγική τους δύναμη. 
Σύμφωνα με ένα παλιό Κυθηραϊκό θρύλο, σε ένα χωριό των Κυθήρων ζούσε ένα νεραϊδογέννημα, μια κοπέλα με σπάνια ομορφιά και τόσο όμορφα μάτια, που ραγίζανε ακόμα και οι καθρέφτες, όταν τα αντικρύζανε.
 Της άρεσαν τα λουλούδια, το φεγγάρι, μιλούσε με τα αστέρια, έτρεχε με ξέπλεκα μαλιά γύρω στα πηγάδια και στα περιβόλια και πλάι στο βαθύ ποτάμι της Παλιόπολης. Όλο το χωριό ήταν ερωτοχτυπημένο μαζί της. 
Σκοτωμοί, καυγάδες για χάρη της κι αυτή ένοιωθε μια ανείπωτη χαρά. 
Μια μέρα κάποιος αποφάσισε να ξελυτρώσει το χωριό από τα χέρια μιας τέτοιας γόησσας και τη σκότωσε παίρνοντας από πάνω της το μαντήλι, το κόκκινο σπαλέτο, που δεν το αποχωριζόταν ποτέ και ήταν κεντημένο με βενέτικο χρυσάφι και τα πιο ακριβά ζαφείρια. Αυτό το μαντήλι ήταν μαγεμένο και δεν έπρεπε καμιά γυναίκα να το φορέσει.
 Όπως ήταν το βαρύτιμο μαντήλι, το αφιέρωσαν στην Παναγία πάνω στο βουνό.
 Μια θυελλώδη νύχτα ο Αντρέας, ο γιος της σκοτωμένης νεράϊδας έκλεψε το κόκκινο σπαλέτο από την εικόνα για να το χαρίσει στη Ρέλια, την πανέμορφη κοπέλα που αγαπούσε στο χωριό.
 Σήμανε συναγερμός, χτύπησαν οι καμπάνες και οι χωριανοί έβγαλαν λιτανεία την εικόνα, διότι προβλέπανε πως θα συμβεί κάτι κακό. Οι κατάρες του πλήθους πέσανε πάνω στον Αντρέα και τη Ρέλια που είχε περασμένο στο λαιμό της το κόκκινο σπαλέτο και τους αφάνισαν.
Αυτός ο Τσιριγώτικος θρύλος, το 1919 έγινε θεατρικό έργο, μια συμφωνική τραγωδία από τον Κυθήριο ποιητή, θεατρικό συγγραφέα και λιμπρετίστα Γιάννη Πρινέα από τα Μητάτα (Απάχηδες των Αθηνών, Ριρίκα κ.α.) Ο Πρινέας το αφιέρωσε στην αγαπημένη του μνηστή Albina Schubert, εγγονή του μεγάλου μουσουργού και παίχτηκε για πρώτη φορά στο θέατρο Παπαϊωάννου το 1919.

Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2016

ΤΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΛΑΖΑΡΕΤΟ ΚΕΡΚΥΡΑΣ του Σταμάτη Κυριάκη


Η Λέξη Λαζαρέτο είναι συνώνυμη του Λοιμοκαθαρτηρίου στην Ιταλική γλώσσα.
Λαζαρέτα υπάρχουν πολλά στις παράκτιες πόλεις που βρέθηκαν υπό Ενετικό έλεγχο.
Το Λαζαρέτο της Κέρκυρας φαίνεται ότι επελέγη ως τόπος εκτελέσεων επειδή θεωρήθηκε κατάλληλο για την συνέχιση της κάθαρσης της κοινωνίας μας από τα «επικίνδυνα νοσήματα» .
Έγραψα λίγα λόγια για τον Βασίλη Άνθη.
Υπήρξε ο τελευταίος αντάρτης που κηδέψαμε πριν από λίγα χρόνια στο Λαζαρέτο.
Τα δημοσιεύω σήμερα στην μνήμη των εκτελεσθέντων μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας και στην μνήμη του Βασίλη Άνθη γραμματέα της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ.
Το «Άγημα»
Τον πρωτοείδα στα γραφεία μιας τοπικής εφημερίδας. Ήταν μέσα στο γραφείο του διευθυντή και μιλούσε έντονα και όρθιος .
Γέρος, μικροκαμωμένος με μυτερό άσπρο μουσάκι και άσπρα μακριά μαλλιά ασυνήθιστα για ανθρώπους της ηλικίας του.
«Άλλος ένας διανοούμενος που ξέβρασε η θάλασσα στο νησί» σκέφτηκα.
Ο φίλος μου και διευθυντής της τοπικής εφημερίδας τον άκουγε προσεκτικά ακουμπημένος αναπαυτικά με τα χέρια πίσω από το λαιμό.
Δεν άκουγα την συνομιλία .
Μας χώριζε ένας τζαμένιος τοίχος.
Όταν τελείωσαν ρώτησα τον διευθυντή:
«Ποιος ήταν αυτός;»,
« Ο Βασίλης ο Άνθης….» μου απάντησε, «….. ο γραμματέας της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Κέρκυρας του ΚΚΕ επί κατοχής».
Τάχασα . Νόμιζα ότι με δουλεύει.
-«Τι μου λες;..... Και πού ήταν τόσα χρόνια;»
-« Στην Τσεχοσλοβακία» μου απαντάει και συνεχίζει «Έφυγε μετά τον εμφύλιο, δούλεψε σαν δημοσιογράφος , ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, συνάντησε και τον Κάστρο, πήρε μέρος και στην Άνοιξη της Πράγας, εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού και νάτον πάλι εδώ να με βασανίζει» .
-«Και γιατί σε βασανίζει παρακαλώ;»
-«Με βασανίζει… τρόπος του λέγειν. Θέλει να γράψει για το άγαλμα του Μεθόδιου .. ξέρεις του Δεσπότη επί κατοχής.
Πρόκειται να του στήσουν κάποιο άγαλμα στην πλατεία Σαρόκου και ο Βασίλης θέλει να αποδείξει ότι η στάση του έναντι των Εβραίων ήταν απαράδεκτη και ως εκ τούτου δεν του αξίζει μια τέτοια μεταχείριση.
Σκοπεύει επίσης να εκδώσει και ένα βιβλίο με τίτλο «Ένα ταξίδι μια ζωή».
Έφυγα από τα γραφεία της εφημερίδας σκεφτικός.
Σχεδόν είχα ξεχάσει τον λόγο για τον οποίο πήγα.
Ο Βασίλης έγραφε , μίλαγε σε δημοτικά συμβούλια, σε φοιτητικά αμφιθέατρα σε συγκεντρώσεις και εν τέλει τα κατάφερε και δεν δόθηκε η άδεια για την τοποθέτηση του αγάλματος του Μεθόδιου.
Ικανοποιήθηκε ο Βασίλη, απογοητεύτηκαν τα περιστέρια και οι αλήτες που έχασαν ένα ακόμα πόστο για να κάνουν την ανάγκη τους … αλλά, τι να κάνουμε; Δεν γίνεται να είμαστε όλοι ευχαριστημένοι.
Μέσα σε όλη αυτήν την φασαρία δημιουργήθηκε ατύπως ένα «Άγημα» περί τον Βασίλη.
Το αποτελούσε ο Διευθυντής της εφημερίδας που λέγαμε, ένας μαθηματικός του ΚΚΕ, ένας οικονομολόγος του τότε ΣΥΡΙΖΑ, ένας κριτικός κινηματογράφου και η αφεντιά μου.
Μας μάζευε στο σπίτι του και μιλούσαμε με τις ώρες.
Σπάνια μίλαγε για το παρελθόν .
Συνήθως μιλούσαμε για τα γεγονότα των ημερών.
Μας κερνούσε και ένα ποτό από την Τσεχοσλοβακία που έμοιαζε με λικέρ αλλά σε χτύπαγε στο δεύτερο ποτήρι.
Ψήναμε και ψάρια που έφερνε ο γαμπρός του.
Μετά άρχισαν τα νοσοκομεία.
Το ταξίδι του Βασίλη φαινόταν ότι ελάμβανε τέλος.
Ένα βράδυ ήμουν σπίτι του , καθόμουν σε μια καρέκλα δίπλα στο κρεβάτι και του διάβαζα κάτι από μια εφημερίδα.
Σε μια στιγμή μου έκανε νόημα με το χέρι να σταματήσω.
-«Κουράστηκα..» μου λέει «…Πάρε εκείνο το χαρτοκιβώτιο και άσε με να κοιμηθώ…».
-«… Α.. και πριν φύγεις Θέλω να μου υποσχεθείς ότι θα γίνουν όλα όπως σας είπα» .
-«Τώρα τι κουβέντα θέλεις να ανοίξουμε;…» του απάντησα ενοχλημένος.
Έφυγα με ένα σφίξιμο στο πέτο…. έξω έβρεχε …. έπρεπε να πάω και στο Θέατρο …. είχε κάποια συγκέντρωση ο Σύριζα και με είχανε καλεσμένο.
Στα σκαλιά του Θεάτρου συναντάω τον οικονομολόγο με ένα τεράστιο μποκέ λουλούδια και με ανήσυχο βλέμμα.
-«Τάμαθες …» μου λέει «…Πέθανε ο Βασίλης»
-«Μα τι λες τώρα; Από εκεί έρχομαι.»
-«Ναι σου λέω.. με πήρε τηλέφωνο η κόρη του πριν από ένα λεπτό»
-« Και τι κάνουμε τώρα;» ρωτάω αμήχανα.
-« Πήρα αυτά τα λουλούδια για το τραπέζι του ομιλητή αλλά επειδή δεν μου αρέσουνε τα μούτρα του λέω να πάμε να τα καταθέσουμε στο λιμάνι .. στο μνημείο των πεσόντων.» μου απαντάει.
Έτσι λοιπόν βρεθήκαμε να περπατάμε μέσα στην βροχή ο ένας πίσω από τον άλλον και χωρίς να βιαζόμαστε.
Μπροστά πήγαινε ο οικονομολόγος , ακολουθούσα εγώ και ο κριτικός κινηματογράφου και πιο πίσω μια φοιτήτρια που έτυχε να μας ακούσει και ήρθε μαζί μας.
Φτάσαμε στο κατασκότεινο λιμάνι μούσκεμα ως το κόκκαλο.
Ο Οικονομολόγος πήδησε το σιδερένιο φράχτη….. πιάστηκε και το παντελόνι του και σχίστηκε στις λόγχες… μέσα στο σκοτάδι κατευθύνθηκε σε λάθος μνημείο….. αν δεν του φωνάζαμε θα κατέθετε τα λουλούδια στο μνημείο του Ναύαρχου Ουζακώφ ….
Επιτέλους επέστρεψε σώος και βλαστημώντας που κατέστρεψε το καλό του παντελόνι.
Ήπιαμε και μια μπύρα στο «Μαύρο Γάτο» που ήταν ανοικτός και το διαλύσαμε.
Έπρεπε να σκεφθούμε και να καταθέσουμε προτάσεις για την τελετή στην επόμενη «μάζωξη» του Αγήματος.
Οι εντολές του Βασίλη ήταν ρητές και κατηγορηματικές: -« Θέλω να με κάψετε και τη στάχτη μου να την σκορπίσετε στο Λαζαρέτο… εκεί είναι θαμμένοι οι σύντροφοι μου.»
Πήγαμε να αστειευτούμε … «και που να σε κάψουμε ρε Βασίλη … στο τζάκι;» .
Μας κοίταξε αυστηρά , δεν σήκωνε κουβέντα. «Έχω αφήσει λεφτά σε ένα λογαριασμό θα με πάτε στο εξωτερικό και εν συνεχεία θα κάνετε μια τελετή όπως θέλετε αρκεί να μην έρθουν παπάδες και κυρίως ο δεσπότης.»
Έτσι λοιπόν βρεθήκαμε σε ένα μικρό πλοιάριο προς το Λαζαρέτο.
Ο Δήμαρχος έβγαλε ένα λόγο (του το χρώσταγε ο Βασίλης γιατί δεν έδωσε την συγκατάθεση του για το άγαλμα).
Στη συνέχεια ακούσαμε και ένα απόσπασμα από την φωνή του Βασίλη σε μια ραδιοφωνική εκπομπή.
Μίλαγε για την εποχή που μετέφεραν τους Εβραίους απέναντι .
«Ο Πατέρας μου, έλεγε, με ρωτούσε:» 
-«Πώς θα ξέρω ότι φτάσατε καλά;»
-«Αν δεν ακούσεις το πολυβόλο του καϊκιού να ρίχνει θα πει ότι είμαστε καλά» του απάντησα εγώ .»
«Λυπάμαι ..» συνέχισε ο Βασίλης « … γιατί δεν μπόρεσα από τότε να τον συναντήσω και να του ζητήσω συγνώμη για την αγωνία του όπου περίμενε τόσες νύχτες κρεμασμένος από το παράθυρο με τεντωμένα τα αυτιά».
Είπε και δύο τραγούδια ένας φοιτητής με μια κιθάρα. Το ένα ήταν μια ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη η στον Τσε Γκεβάρα και το άλλο ένα αντάρτικο τραγούδι που άρεσε στον Βασίλη .
Ένας σύντροφος έριξε και τρείς τουφεκιές .
Κάποιος ψαράς που περνούσε τυχαία με τη βάρκα του , μόλις κατάλαβε τι γίνεται έριξε τις φωτοβολίδες της βάρκας στον αέρα.
Εκείνη την στιγμή η κόρη του Βασίλη , μέσα από μια βάρκα γεμάτη με δίχτυα, σκόρπιζε την στάχτη στην θάλασσα.
Μπήκα στο πλοιάριο με το γνωστό, πλέον, σφίξιμο στο πέτο .